MAARTEN SPANJER: DE LACH EN DE STILTE VAN DE STAD
Acteur, schrijver en geboren Amsterdammer Maarten Spanjer staat bekend om zijn scherpe observaties en rake gevoel voor timing. In zijn nieuwste boek Amsterdammers Hebben Geen Humor brengt hij een reeks tragikomische verhalen over zijn stad, zijn jeugd en de mensen die hem zijn bijgebleven — met veel flair, maar altijd recht uit het hart.
Maarten Spanjer (71) groeide op in de Transvaalbuurt, een wijk doordrenkt van oorlogsnalatenschap, voetbalpassie en katholieke waarden. “Mijn jeugd draaide om Ajax, de kerk, en… iets wat ik even kwijt ben,” grapt hij droog, typerend voor zijn tragikomische verteltrant. In zijn nieuwe boek, Amsterdammers Hebben Geen Humor, brengt hij een ode aan een Amsterdam die langzaam lijkt te verdwijnen — én aan de mensen die haar kleur gaven.
Spanjer kijkt met mildheid terug. “De Amsterdammers van vroeger waren kleurrijker. Door de oorlog hadden mensen een andere blik op het leven. Er was meer gemeenschapszin.” Dat mist hij soms, vooral in een tijd waarin hele gezinnen zwijgend op hun telefoon staren in een restaurant. “Vroeger vertelde je verhalen aan elkaar. Dat mis ik. En het rookte nog gezellig blauw binnen.”
Zijn boek staat vol korte, ironische verhalen. Over moppentappers zonder humor. Over figuranten die lijkbleek hun rol verliezen aan de zon. Over Amsterdamse types die geen spiegel bezitten, maar wel oordelen. “Ik verzin er soms wat bij,” zegt hij met een grijns. “Maar het meeste is waar.”
De aanleiding voor het boek? Het 750-jarig bestaan van Amsterdam. “Ik wilde vastleggen wat ik nog niet had verteld.” En dat doet hij met scherpte, ironie en een vleugje melancholie. “Ik schrijf om mensen hardop te laten lachen. Zoals die keer dat ik iemand in het Vondelpark mijn boek zag lezen — en hoorde schateren. Dat is mijn beloning.”
Over de vraag of Amsterdamse humor nog bestaat, is hij duidelijk: “Die kom je niet tegen, die overkomt je.” En of hij zelf nog een echte Amsterdammer is? “Zeker. Ik ken de stad, de mensen, de verhalen. Overigens hoef je geen Amsterdammer te zijn om deze humor te snappen, al helpt het wel een beetje.”
